Centar Woodrow Wilson: Konsolidacija suvereniteta Kosova – zašto je to važno i šta sada treba učiniti (DOKUMET)
Centar Woodrow Wilson u Washingtonu objavio je izvještaj o konsolidaciji suvereniteta Kosova i o tome šta treba učiniti. U izvještaju se kaže da je novoj vladi na čelu s premijerom Albinom Kurtijem potrebna podrška međunarodnih saveznika Kosova, posebno Sjedinjenih Država i država članica Evropske unije, kako bi implementirala svoju domaću agendu i učvrstila suverenitet Kosova.
Sažetak izvještaja:
Sada postoji rijetka prilika za rješavanje jednog od glavnih izvora međudržavnih tenzija na Zapadnom Balkanu: neslaganje između Kosova i Srbije oko suvereniteta Kosova. Narod Kosova izabrao je naprednu vladu sa snažnom većinom u Skupštini koja je izašla na izbore pružajući platformu za borbu protiv korupcije.
Novoj vladi koju vodi premijer Albin Kurti potrebna je podrška međunarodnih saveznika Kosova – posebno Sjedinjenih Država i država članica Evropske unije (EU) – kako bi ispunila svoju unutrašnju agendu i učvrstila suverenitet Kosova.
Ponovno osnažena podrška SAD-a i EU-a potrebna je za postizanje cilja da nezavisne države i multietnička društva mirno koegzistiraju na Zapadnom Balkanu. Vlada Kosova je posvećena ovim principima; ali ne i Srbija. SAD i EU moraju se suočiti sa sve autoritarnijom vlašću Srbije i njenom destabilizujućom vanjskom politikom.
Potaknuti zabrinutošću da bi Beograd mogao biti pod velikim uticajem Moskve, pod utjecajem veličine Srbije i komparativne moći, te djelotvorne bilateralne i multilateralne diplomatije Srbije, zapadne zemlje dale su Srbiji privilegovan položaj među zemljama Zapadnog Balkana.
Ali umjesto ovakvog pristupa, Sjedinjene Države i EU trebale bi inzistirati na tome da Srbija ispuni iste standarde – u pogledu korupcije, kleptokratije, demokratizacije, manjinskih prava i regionalnog suživota – koji se zahtijevaju od svih drugih zemalja Zapadnog Balkana, prenosi Kosova.info.
Srbija olakšava rastući uticaj neliberalnih država na Zapadnom Balkanu. Rusija i Kina posebno koriste Srbiju kao oruđe za povećanje svoje moći i uticaja i podrivanje zapadnih dostignuća u regionu.
Obnovljena posvećenost konsolidaciji suvereniteta Kosova jasno je sredstvo pomoću kojeg kosovski partneri mogu pokazati svoju privrženost demokratskom partneru i zauzeti principijelan stav protiv neliberalnog i destabilizirajućeg ponašanja Srbije i suprotstaviti se njenoj rastućoj vojsci s Rusijom i Kinom. To bi trebalo uključivati primjenu sljedećeg pristupa.
Za Sjedinjene Države, EU, Ujedinjeno Kraljevstvo i NATO:
Ponovo se uključite u obnovljeni dijalog koji tretira Kosovo i Srbiju kao ravnopravne strane, priznajući suverenitet i teritorijalni integritet svake od njih. Pomagači dijaloga, SAD i EU, moraju se pridržavati ovih principa i izričito odbaciti promjene granica.
Zahtevati odgovornost od Kosova i Srbije za ispunjavanje različitih obaveza preuzetih tokom dijaloga.
Dodajte podršku pristupanju Kosova međunarodnim organizacijama ključnim za domaću i međunarodnu sigurnost: Vijeće Evrope (EC), Organizacija za evropsku sigurnost i saradnju (OSCE), Svjetska zdravstvena organizacija (WHO), Interpol i UNESCO.
Ohrabrite pet država članica EU koje ne priznaju Kosovo (Kipar, Grčka, Rumunija, Slovačka i Španija) da promijene svoj stav prema nezavisnosti Kosova. U nedostatku priznanja Kosova, ove zemlje barem ne bi trebale blokirati zahtjeve Kosova za članstvo u različitim međunarodnim organizacijama.
Odmah sprovesti liberalizaciju viznog režima za Kosovo. Francuska i Holandija moraju odustati od protivljenja.
Zatražite od Srbije da okonča kampanju protiv članstva Kosova u međunarodnim organizacijama, kao i svoju paralelnu kampanju da ubedi različite države da povuku priznanje nezavisnosti Kosova.
Insistirajte na tome da Kosovo i Srbija ne teže uniji sa susjednim zemljama ili teritorijama. Objasnite da Kosovo i Srbija mogu napredovati u procesu članstva u EU samo ako žive u skladu sa osnovnim vrednostima EU.
Ojačati saradnju između Kosova i NATO -a. Olakšati razvoj Kosovskih bezbednosnih snaga u potpuno operativnu vojsku do 2027. godine i podstaći dalju saradnju u zajedničkim vojnim vežbama.
Definirati do 2027. jasan put za članstvo Kosova u NATO -u. Misija NATO -a na Kosovu (KFOR) mora ostati na snazi sve dok ne prestanu razlozi za prisustvo misije. Ako postoji snažno protivljenje članstvu Kosova u NATO -u, Sjedinjene Države, Ujedinjeno Kraljevstvo i evropske zemlje koje priznaju Kosovo trebaju se angažirati, kao alternativa, za potpisivanje sveobuhvatnog sporazuma o sigurnosti i odbrani s Kosovom.
Za Kosovo:
Osigurajte da je Asocijacija / zajednica opština sa većinskim srpskim stanovništvom izričito osnovana radi podrške međuopštinskoj saradnji i razmeni, u skladu sa Ustavom Kosova i međunarodnim zakonima i zakonima EU. Ova Asocijacija / Asocijacija opština ne bi trebala imati izvršnu vlast izvan djelokruga centralne vlade.
Pokrenite paralelni unutrašnji dijalog između većinskih i manjinskih zajednica u svim opštinama u zemlji. Ovaj dijalog bi trebao uključivati vjerske zajednice i trebao bi se baviti zabrinutošću stanovnika Kosova koji su do sada bili isključeni iz donošenja odluka.
Za Kosovo i Srbiju:
Stavite ljude ispred teritorije. Odredite prioritete ključnim pitanjima koja utječu na živote ljudi. To znači rješavanje ključnih pitanja tranzicijske pravde – pronalaženje nestalih osoba i uspostavljanje pravde za žrtve seksualnog nasilja – i bilateralnu ekonomsku saradnju u borbi protiv nezaposlenosti.
Dogovorite se o reciprocitetu prava srpske zajednice na Kosovu i albanske zajednice u Srbiji kao osnovnog principa za buduće sporazume koji proizilaze iz dijaloga između Kosova i Srbije. Zaštititi imovinska i kulturna prava za sve građane Kosova, posebno imovinu kosovskih Srba izvan Sjeverne Mitrovice i okolnih područja, te imovinu kosovskih Albanaca u četiri opštine na sjeveru Kosova.
Izvještaj “Konsolidacija suvereniteta Kosova: Zašto je to važno i šta sada treba učiniti” pripremio je Centar Woodrow Wilson, u procesu koji su vodili Drilon S. Gashi i Ryan Scherba, u koautorstvu sa Dan Hamilton, Anna Di Lellio, Arben Hajrullahu i Aidan Hehir.