Në një konferencë të mbajtur në Moskë më 16 shtator që i kushtohej ortodoksisë në botë, Patriarku Kiril i Moskës, theksoi se bota ortodokse ndodhet në krizë, shkruan Kosova.info.

“Kriza dëshmohet qartë nga mosmarrëveshjet serioze që janë zhvilluar midis ortodoksëve, rreth asaj se si e kuptojmë strukturën e Ortodoksisë Ekumenike,” tha ai.

Në tentativë për të marrë primatin e një udhëheqës të botës ortodokse, ai tha se ka disa nga forcat të caktuara politike në botë që do të donin të shkatërronin themelet e ortodoksëve, mbjellin armiqësi dhe ndarje midis kombeve.

Për këtë ai drejtoi gishtin nga Patriarka e Kostandinopojës e cila njohu si në shembullin e Ukrainës kishën autoqefale të atij vendi. Siç është raportuar nga REGNUM, Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov tha më parë se Kisha Ortodokse Serbe, së bashku me disa kisha të tjera vendase, aktualisht është nën presion shumë të fuqishëm nga Shtetet e Bashkuara.

Sipas tij, Uashingtoni i ka vënë vetes synimin për të ndarë Ortodoksinë botërore. E para pikërisht Patriarku Kiril ishte ai që i dha mbështetje Kishës Ortodokse serbe me rastin e shugurimit të Joankije në Cetinje jo vetëm duke shkaktuar zemërim te qytetarët e Mali i Zi shumica e të cilëve i takojnë besimit ortodoks por ka mundur të qojë në një përplasje të brendshme me pasoja të papara. E dyta KOS nuk është gjetur në asnjë presion nga Uashingtoni nëse ndërlidhemi me ngjarjet në Mali i ZI si një vend anëtar i NATO-s përkundër thirrjeve të opozitës, botës intelektuale nga rajoni e segmenteve të shoqërisë civile.

Madje vetë nënkryetari i Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) Heather Conley, tha se Shtetet e Bashkuara duhet të përfshihen më shumë në Malin e Zi sepse ngjarjet e fundit kanë ilustruar instrumentalizimin e besimit dhe traditës për të provokuar ndarje – një strategji e rivalëve amerikanë edhe në vende të tjera. Conley dhe analisti Janusz Bugajski vlerësuan se kisha përdor çështjet fetare për të krijuar unitetin serb, Beogradin për ideologjinë e tij të “botës serbe”, ndërsa Rusia për të treguar se është mbrojtësja e ortodoksisë. Pothuajse dy javë pas protestave dhe incidenteve që pasuan shugurimin e Mitropolitit të Kishës Ortodokse Serbe, Joanikijan në Cetinje, ende nuk ka përparim në Mal të Zi kur bëhet fjalë për zbutjen e tensioneve. Qeveria dhe opozita po shkëmbejnë akuza, dhe dialogu – i kërkuar nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – as nuk shihet.

“Fatkeqësisht, partitë politike e vënë fuqinë e tyre, interesat e tyre mbi interesat dhe unitetin e vendit në një kohë kur ne po përballemi me sfida të mëdha rajonale dhe globale. Dhe kjo është e papërgjegjshme në shumë mënyra,” tha Heather Conley, nënkryetare e Qendrës së Uashingtonit për Çështjet Strategjike dhe Ndërkombëtare, për Zëri i Amerikës përgjegjëse për Evropën, Euroazinë dhe Arktikun.

Conley beson se të dyja palët janë fajtore për situatën në Malin e Zi, dhe ai veçon instrumentalizimin e çështjeve fetare si problemin kryesor, në mënyrë që, siç vlerëson ai, malazezët të ndahen dhe vendi të ndahet nga Perëndimi.

“Fatkeqësisht, Kisha Ortodokse Serbe, dhe madje mund të thotë Kisha Ortodokse Ruse, janë instrumentalizuar për të ndarë më tej shoqërinë perëndimore. Dhe ne e kemi parë këtë të ndodhë në Malin e Zi, siç ka ndodhur më parë. Ne e kemi parë atë në Gjeorgji dhe gjetkë. Dhe po, opozita sigurisht që është shumë e interesuar të tronditë dhe shkatërrojë qeverinë aktuale, dhe qeveria aktuale po përdor gjithashtu ndikime nga Beogradi dhe Moska për qëllimet e veta. “Është e vërtetë që kisha e përdor këtë si një mënyrë për të krijuar unitetin serb dhe degradojnë identitetin e Malit të Zi si një vend i veçantë dhe i bashkuar. Megjithatë, në të njëjtën kohë ne duhet të respektojmë pikëpamjet fetare, vlerat dhe traditat e të tjerëve, “tha Conley.

Me një paralajmërim për rrezikun e dhunës më të madhe, analisti Janusz Bugajski nga Fondacioni Jamestoën, i cili monitoron ngjarjet në rajonin më të gjerë euroaziatik, beson se Beogradi zyrtar qëndron pas ngjarjeve në Mal të Zi, si në javët e mëparshme ashtu edhe vitin e kaluar.

“Unë jam i bindur se ekziston një projekt, i konceptuar në Beograd me nacionalistët serbë në Mal të Zi që duan ta kthejnë atë nën ombrellën e Serbisë, të ashtuquajturës botë serbe. Aktivitetet e Kishës Ortodokse Serbe janë pjesë e këtij ekuacioni, veçanërisht duke pasur parasysh se kryeministri malazez Krivokapiç është një ortodoks pasionant dhe natyrisht partia më e fortë në koalicionin kryesor në Podgoricë mbështet ndikimin më të madh serb në vend, duke zvogëluar rolin e Malit të Zi si një shtet i pavarur, dhe në të njëjtën kohë duke zvogëluar identitetin e Malazezët si një komb i veçantë. Se Serbia është e vendosur ta shtyjë çështjen e identitetit – dhe çështja e kishës është e lidhur ngushtë me të – të përpiqet të provojë se Mali i Zi është në fakt pjesë e botës serbe, “thekson Bugajski.

Në prag, gjatë dhe pas ngjarjeve në Cetinje, Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vučić, u kritikua për nxitjen e tensioneve dhe përçarjeve në Mal të Zi përmes kishës, të cilat ai i mohoi. Bugajski beson se në Malin e Zi dhe rajonin më të gjerë, Vuçiç po përpiqet të përtërijë ideologjinë e botës serbe në imazhin e Rusisë.

“Për Vuçiqin, një sasi e caktuar e paqëndrueshmërisë mund të jetë e nevojshme për të arritur qëllime më të mëdha – që është të përpiqet të ndryshojë pozicionin e Malit të Zi si një aleat i fortë i Perëndimit dhe ta afrojë atë me pozicionin e Serbisë në politikën e jashtme dhe të sigurisë – me fjalë të tjera heqjen e sanksioneve mbi Rusinë dhe tërheqja e njohjes së Kosovës do të ishte një fitore e madhe për Vuçiqin dhe pozicionin e tij të imagjinuar si ndërtuesi i një kombi të madh serb,” tha Janusz Bugajski.

“Mendoj se është shumë e rëndësishme të vendosim kontekstin e ngjarjeve të 5 shtatorit në kontekstin e 15 shtatorit dhe këtë thirrje për Ditën e Unitetit Serb. Kisha Ortodokse Serbe është një identitet i fortë me një rol më të madh për Serbinë jashtë kufijve të saj. bën thirrje për besim, fe dhe identitet. Po, Presidenti Vuçiç përmendet në atë instrumentalizim. Në shumë mënyra, ai mund të ndjekë strategjinë e Kremlinit se si të përdoret Kisha Ortodokse Ruse, pavarësisht nëse është Ukraina apo Gjeorgjia”, tha nënkryetari i CSIS, një nga autorët e raportit. mbi ndikimin rus në Evropën Qendrore dhe Lindore.

Sipas Conley, Rusia po abuzon dhe forcon dobësitë në Mal të Zi dhe po përdor fenë si një mënyrë për të ndarë sllavët nga bota perëndimore.

“Kjo dekadencë e Perëndimit është një temë e madhe, ku feja dhe Moska janë mbrojtëse të fesë, konservatore, tradicionale. Dhe kjo kontribuon në krijimin e ndarjeve. Dhe sigurisht, kisha e gjeti veten në të gjithë këtë, edhe pse në shumë raste ne e gjetëm atë të gatshëm të përfshihej në ruajtjen dhe prestigjin e saj. Megjithatë, për fat të keq është në një farë mënyre një shkelje e lirive fetare sepse është e politizuar në atë masë që i ndan bashkësitë fetare në vend që t’i bashkojë ato,” beson ai.

Siç thekson Conley, zyrtarët e lartë rusë do të vazhdojnë të tregojnë Malin e Zi si një shembull për popullin rus “pse Perëndimi sulmon besimin e tyre, pse bota sllave duhet të bashkohet nën Ortodoksinë dhe pse në versionin më ekstrem Moska përfaqëson Romën e tretë”.

Bugajski pajtohet se Moska dëshiron të ringjallë ndarjen e vjetër “midis katolicizmit në perëndim dhe ortodoksisë në lindje”, ku “Moska është Roma e tretë që mbron popullsinë vëllazërore ortodokse në Ballkan”. Ai gjithashtu krahason situatën aktuale me ngjarjet në Ukrainë.

“Rusia pësoi një humbje të madhe kur disa vjet më parë Kisha Ortodokse e Ukrainës u njoh përfundimisht si autoqefale, e cila ka të drejtën e pavarësisë së plotë, patriarkut të saj. Kisha Ortodokse Ruse po humbet shumë besimtarë dhe prona në Ukrainë. Gjëja e fundit që duan Putini dhe Vuçiç është një situatë e ngjashme në Malin e Zi. Kjo është arsyeja pse çështja e kishës është bërë jashtëzakonisht e rëndësishme. Sepse për ukrainasit, një kishë e pavarur ortodokse do të thotë që historia dhe identiteti i tyre më në fund është njohur – se ata nuk janë rusë. Montenegshtë e njëjtë për malazezët – historia, identiteti, jetëgjatësia e tyre do të njihet përmes njohjes dhe përtëritjes së Kishës Ortodokse Malazeze. Kjo është arsyeja pse kjo betejë e madhe po luftohet për ta shtypur sa më shumë dhe për të rikthyer autoritetin e Kishës Ortodokse Serbe “.

Bugajski pajtohet që Moska dëshiron të ringjallë ndarjen e vjetër “midis katolicizmit në perëndim dhe ortodoksisë në lindje”, ku “Moska është Roma e tretë që mbron popullsinë vëllazërore ortodokse në Ballkan”. Ai gjithashtu krahason situatën aktuale me ngjarjet në Ukrainë.

Bugajski dhe Conley besojnë se një angazhim më i madh amerikan është i nevojshëm për të zgjidhur situatën në Malin e Zi.

Bugajski thotë se është e nevojshme që SHBA dhe BE të bëjnë presion mbi qeverinë aktuale malazeze për të marrë vendime për identitetin, historinë, shtetësinë dhe sigurinë malazeze me konsensus të plotë politik dhe në konsultim me shumicën e popullsisë malazeze.

“Ne kemi nevojë për një deklaratë nga zyrtari më i lartë i mundshëm i BE -së së bashku me Departamentin e Shtetit, i cili do të thoshte se ne thjesht nuk do të qëndrojmë mënjanë dhe nuk lejojmë që sovraniteti, siguria, shtetësia dhe identiteti i Malit të Zi të minohen nga forcat nacionaliste që bashkëpunojnë me inteligjencën e sherbimit rus. Një deklaratë e fortë se ne do të mbështesim çdo qeveri që mbron Malin e Zi si një shtet i pavarur, një anëtar i NATO -s, një aspirant i BE -së, por që ne nuk do të lejojmë që vendi të zhduket, “tha Bugajski për Zërin e Amerikës.

Heather Conli rekomandon që është e rëndësishme që Shtetet e Bashkuara të kuptojnë problemin e instrumentalizimit të fesë në Mal të Zi në mënyrë që të provokojnë përçarje dhe të sigurojnë që ajo të njihet nga partitë politike në mënyrë që të mos “bien në atë kurth”. Ajo gjithashtu vlerëson se një rol më i madh dhe më i dukshëm i Uashingtonit dhe Brukselit është i nevojshëm, jo ​​vetëm në Malin e Zi, por edhe në rajonin më të gjerë të Ballkanit Perëndimor, i cili, sipas saj, po stagnon si brenda ashtu edhe jashtë.

“Biden është presidenti amerikan i cili është më i njohuri me Ballkanin Perëndimor. Dhe ne duhet të shfrytëzojmë atë nivel njohurish. Administrata duhet të rishqyrtojë qëllimet e saj. Nëse nuk është anëtarësimi në BE, i cili nuk duket i mundur në të ardhmen e afërt, atëherë çfarë tjetër? Si mund ta ringjallim? “reformat? Cilat janë shkopinjtë dhe karotat tona të reja? Cilat janë interesat tona strategjike në këtë? Sigurisht që duhet ta bëjmë këtë në bashkëpunim të ngushtë me Bashkimin Evropian, i cili gjithashtu nuk është në gjendje të përqendrohet në rajon. Shpresoj në nisma të reja të Uashingtonit dhe Brukselit dhe se qeveria e re gjermane do të rishqyrtojë qasjen e saj dhe do të sjellë energji të re. Megjithatë, më në fund, ne nuk mund të bëjmë gjithçka. Ne mund të sigurojmë fonde, të inkurajojmë, ndëshkojmë. Por, në fund, qytetarët e rajonit duhet të luftojnë për një e ardhme më e mirë ”, përfundon Conley. /Kosova.info/