Largimi i kapitalit, ngecjet në reforma, korrupsioni dhe teknika e vjetruar janë disa nga problemet ekonomike të Ukrainës. Por, shumë gjëra pozitive do të vështirësohen prej luftës.

Me një sipërfaqe prej më shumë se 600 mijë kilometra katrorë dhe më shumë se 43 milionë banorë, Ukraina është një nga vendet më të mëdha në Evropë. Krizat kanë formësuar ekonominë e vendit që nga pavarësia 30 vjet më parë.

Pas krizës ekonomike botërore në vitin 2009, ekzistonte edhe kërcënimi i falimentimit në nivel kombëtar, i cili mund të parandalohej vetëm me miliarda kredi nga Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN).

Aneksimi i Krimesë nga Rusia në vitin 2014 dhe luftimet në lindje të vendit sollën gjithashtu trazira të rënda ekonomike – FMN-ja ndihmoi përsëri, por kërkoi reforma – të cilat Ukraina i kishte kapërcyer mjaft mirë deri në sulmin rus më 24 shkurt 2022.

Borxhi publik kishte një rënie të ndjeshme para luftës

Sipas ekspertëve, borxhi kombëtar kishte rënë nga më shumë se 100 për qind e Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) në pak më shumë se 50 për qind. Në vitin 2020, vendi përjetoi një recesion të shkurtër për shkak të pandemisë COVID-19, por rritja vitin e kaluar u vlerësua përsëri me 3.2 përqind.

PBB-ja në vitin 2020 ishte 3,653 dollarë për banor (për krahasim: Gjermania ka 45,733 dollarë dhe Rusia 10,037). Askush nuk e di se çfarë do të ndodhë pas përfundimit të luftës.

Dega më e rëndësishme e industrisë në Ukrainë është industria ushqimore. Ukraina është një nga eksportuesit më të mëdhenj të grurit në botë. Njihet gjithashtu si “hambari i Evropës” për shkak të hapësirës së madhe të tokës së punueshme, e cila është më shumë se një e katërta e sipërfaqes ekuivalente në të gjithë BE-në.

Industritë ushqimore dhe metalike

Industria metalike është në vendin e dytë. Për shkak të rëndësisë së lartë të industrisë, Ukraina është shumë e ndjeshme ndaj luhatjeve në çmimet e tregut botëror të çelikut, sipas një analize nga agjencia gjermane e tregtisë së jashtme, Germany Trade & Invest (GTAI). Sipas saj, nevojat për investime të sektorit ishin të larta edhe para luftës.

Industria e lehtë dhe furnizuesit e saj po bëhen gjithnjë e më të rëndësishëm. Kompanitë ndërkombëtare, veçanërisht nga industria e automjeteve, përfitojnë nga kostot e ulëta të prodhimit për shkak të pagave të ulëta dhe afërsisë me BE-në. Në përgjithësi, integrimi i Ukrainës në zinxhirët e furnizimit është ende i ulët, shkruante eksperti i GTAI-së, Fabian Nemitz në shtator.

Megjithatë, menjëherë pas sulmit rus, prodhuesit e mëdhenj të makinave duhej të kufizonin apo edhe të ndalonin prodhimin e tyre në vende të tjera, sepse mungonin produkte të rëndësishme paraprake si parzmoret e kabllove, të cilat prodhoheshin nga furnitorët në Ukrainë.

Domethënia e Odesës

Porti Odesa është i rëndësishëm për importet dhe eksportet. Porti Tregtar Detar Odesa (OMTP), është porti më i madh ukrainas dhe një nga portet më të mëdha në Detin e Zi. Odesa ka një kapacitet vjetor shkëmbimi prej rreth 40 milionë ton me shumicë dhe 25 milion ton lëng. Puna e portit u mbyll kur filloi lufta.

Hamburger Hafen und Logistik AG (HHLA) operon në një terminal kontejnerësh në OMTP, i cili është zgjeruar vazhdimisht vitet e fundit. Terminali HHLA në Odesa trajton rreth 300 mijë kontejnerë standardë (TEU) çdo vit.

“Odesa është porti më i madh i Ukrainës dhe pika kryesore e furnizimit të Ukrainës nga deti, veçanërisht pasi Krimeja dhe Deti Azov janë bërë të vështira për t’u lundruar”, thotë Philip Sweens, drejtor menaxhues i operacioneve ndërkombëtare të HHLA.

Transferta të mëdha parash nga konsumi i karburantit nga punëtorët emigrantë

Konsumi i brendshëm privat konsiderohet si shtylla më e rëndësishme e rritjes së Ukrainës. Rritja e pagave dhe dërgesat e larta nga punëtorët emigrantë luajnë një rol të rëndësishëm këtu. E gjithë kjo është e mirë për shitjen me pakicë.

Sektori i IT-së po lulëzon gjithashtu me rritjen e numrit të profesionistëve dhe të diplomuarve universitarë në qytetet e mëdha. Sektori i transportit është gjithashtu një degë e rëndësishme e ekonomisë.

BE-ja një partner i madh i Ukrainës

Para shpërthimit të luftës, BE-ja ishte partneri më i madh tregtar i Ukrainës, duke përbërë 40 përqind të vëllimit total të tregtisë së jashtme të Ukrainës. Megjithatë, Brukseli pa një potencial të madh dhe shpresonte për një zgjerim të tregtisë me Kievin në afat të mesëm dhe afatgjatë, shkruante në mes të shkurtit portali i lajmeve Tagesschau.

“Nga 30 lëndët e para kritike si litiumi ose kobalti që ka identifikuar BE-ja, vetëm Ukraina ka 21. Bashkimi Evropian do të donte të ndërtonte një aleancë për lëndët e para dhe bateritë me Ukrainën”, thuhet nga Tagesschau.

Përveç kësaj, Ukraina mund të bëhet një furnizues hidrogjeni. Ukrainë ka potenciale të shumta të pashfrytëzuara.