Apeli i presidentit Aleksandër Vuçiq drejtuar presidentit të Azerbajxhanit, Ilham Aliyev, me kërkesën për të mbështetur Serbinë përballë presionit me të cilin po përballet, sërish tërhoqi vëmendjen për proceset që po ndodhin në Gadishullin Ballkanik, shkruan aere agjencia haqqin, transmeton Kosovatimes.

Pra, çfarë presioni i nënshtrohet Serbia, e cila është partnere e ngushtë e Azerbajxhanit? A ekziston rreziku i rindryshimit të kufijve rajonalë të vendosur nga marrëveshja e paqes e Dejtonit në 1995? Dhe çfarë lloj mbështetjeje mund të ofrojë Azerbajxhani për partnerët e tij serbë?

Duke analizuar bisedën telefonike të presidentëve të Serbisë dhe Azerbajxhanit, redaktorët e haqqin.az, duke iu rikthyer ngjarjeve në Ballkan, arritën në përfundimin se presioni i forcave ndërkombëtare ndaj Beogradit zyrtar është ende i lidhur me problemin e Kosovës. Gjegjësisht, me masakrën e kryer nga serbët ndaj myslimanëve të Bosnjës në vitet e 90-ta të shekullit XX, kur në pushtet ishte regjimi i Sllobodan Millosheviqit, si dhe me mospërmbushjen e sanksioneve ekonomike të Serbisë kundër Rusisë.

Më 16 prill, kur Vuçiq telefonoi Ilham Alijevin, Komiteti i APKE-së për Politikë dhe Demokraci miratoi një rezolutë për anëtarësimin e rajonit pjesërisht të pavarur të Kosovës në Këshillin e Evropës (ju kujtojmë se Azerbajxhani e njeh këtë rajon si pjesë të Serbisë, – red.).

Deputetja Dora Bakojanis nga Greqia prezantoi një raport, ku thuhet se Kosova tashmë ka përmbushur “shumë obligime” dhe mund të bëhet anëtare e plotë e organizatës.

Megjithatë, vendimi për anëtarësim në Këshillin e Evropës merret në bazë të konsensusit nga Kabineti i Ministrave të kësaj organizate. Prandaj, kjo rezolutë do të përfshihet në agjendën e takimit të krerëve të punëve të jashtme të vendeve anëtare të Këshillit të Evropës, që do të mbahet në maj. Edhe pse delegacioni i Azerbajxhanit ndërpreu aktivitetet e tij në PACE në janar të këtij viti për shkak të ngjarjeve të njohura, Baku ka ende të drejtën e votës në Kabinetin e Ministrave, pasi mbetet anëtare e Këshillit të Evropës. Kështu, Azerbajxhani ka të drejtën e vetos për pranimin e Kosovës në radhët e organizatës.

Presidenti Aleksandar Vuçiq tashmë ka deklaruar se nëse Kosova pranohet në Këshillin e Evropës, Serbia do të detyrohet të largohet nga kjo organizatë. E Maria Zakharova e quajti “turp” për këtë organizatë rezolutën e APKE-së për Kosovën në një konferencë në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Federatës Ruse.

Një tjetër ngjarje e rrezikshme për Serbinë mund të ndodhë më 27 prill, kur Asambleja e Përgjithshme e OKB-së mund të njohë 11 korrikun si “Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit të Gjenocidit në Srebrenicë”. Drafti i kësaj rezolute diskutohet në Asamblenë e Përgjithshme dhe shanset për miratimin e saj janë mjaft të larta.

Ju kujtojmë se në korrik të vitit 1995, gjatë ofensivës në Srebrenicë, ushtria e Republikës Srpska nën komandën e gjeneralit Ratko Mladić (Republika Srpska tani është pjesë e Bosnje dhe Hercegovinës, duke qenë një enklavë në territorin e Bosnjës Lindore, – red.) u shkatërruan më shumë se tetë mijë myslimane boshnjakë.

Pasi konstatoi se myslimanët e Bosnjës u qëlluan nga serbët, Gjykata Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë e quajti këtë krim një “akt gjenocidi”. Ajo që Federata Ruse dhe Republika e Serbisë nuk pajtohen fuqimisht (të mos ngatërrohet me Republikën e Serbisë – red.) Në veçanti, Moska në atë kohë bllokoi rezolutën përkatëse të OKB-së.

Më 17 prill, Aleksandar Vuçiq u tha mediave lokale se nëse Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miraton këtë rezolutë të iniciuar nga Bosnja dhe Hercegovina, serbët do të njihen si një “komb gjenocidal”, i cili do të çojë në kërkesat boshnjake për reparacione dhe shpërbërjen e Republika e Serbisë.

Në këtë drejtim, Azerbajxhani mund ta mbështesë Serbinë ose duke votuar në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së kundër rezolutës që njohu ngjarjet në Srebrenicë si “ditë gjenocidi”, ose duke abstenuar nga votimi.

Për momentin nuk dihet qëndrimi i Bakut zyrtar për këtë çështje.

Oleg Bondarenko, politolog rus dhe kryeredaktor i faqes “Balkanist”, në një intervistë për botimin “Argumente dhe fakte” tha se ekziston rrezik real i shpërbërjes së Republikës së Serbisë. Sipas tij, “Perëndimi mund ta shpërndajë këtë formacion në Bosnje-Hercegovinë dhe të arrestojë liderin e tij, Miroslav Dodik, për të dobësuar pozitën e Rusisë në Ballkan”.

“Për të likuiduar vërtetë, në kuptimin e plotë të kësaj fjale, Republikën e Serbisë, do të jetë e nevojshme të anulohen Marrëveshjet e Dejtonit, në bazë të të cilave u krijua Bosnja dhe Hercegovina aktuale në vitin 1995”, tha Bondarenko. -Duhen disa baza të reja për riorganizimin e shtetit. Pavarësisht kësaj, Perëndimi do të përpiqet të minimizojë ndikimin e autoriteteve të Republikës së Serbisë dhe ndoshta edhe të arrestojë presidentin e saj, Milorad Dodik, dhe rrethin e tij.

Në pyetjen e gazetarit të “AiF”-it, pse të arrestohet Dodik, i cili nuk e ka kryer “gjenocidin në Srebrenicë”, politologu rus është përgjigjur se tani është çështje e përgjegjësisë kolektive për Republikën e Serbisë.

Milorad Dodik në 15 vitet e fundit ka mbajtur poste të larta në Republikën e Serbisë, në fakt duke personifikuar pushtetin e saj”, theksoi politologu rus. – Domethënë ai është politikani më i papërshtatshëm në standardet perëndimore, i cili ia lejon vetes edhe më shumë se presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Dodik merr një pozicion të hapur anti-perëndimor dhe prorus, fluturon në Rusi dhe takohet me Vladimir Putin. Në këtë kuptim, ai është si një syri në BE dhe, natyrisht, në Bruksel do të përpiqen të bëjnë gjithçka për ta hequr qafe”.

Sipas Bondarenkos, një përpjekje për të arrestuar Dodik do të shkaktojë “protesta dhe incidente të mëdha”. Eksperti rus për Ballkanin e konsideron të hapur pyetjen nëse serbët do të rrokin armët në një kthesë të tillë.

Një presion tjetër nga jashtë, me të cilin përballet Beogradi, lidhet me refuzimin e tij për t’iu bashkuar sanksioneve ekonomike të vendosura nga Bashkimi Evropian kundër Rusisë. Nga njëra anë, Serbia nuk është anëtare e kësaj shoqate dhe nuk është e detyruar t’i bashkohet sanksioneve. Por nga ana tjetër, duke qenë kandidate për anëtarësim në BE, Serbia është nën presion të vazhdueshëm nga Brukseli.

Siç shkruajnë mediat perëndimore, “përçuesi” i këtij presioni është presidenti i Francës, Emmanuel Macron, i cili po ashtu mbështet rezolutën për ngjarjet në Srebrenicë.

Meqë ra fjala, fundjavën e kaluar presidenti Vuçiq ka vizituar Parisin, ku sipas tij ka zhvilluar “negociatat strategjike” me presidentin e Francës. Si rezultat, u arrit një marrëveshje, sipas së cilës Serbia do të blejë 12 avionë luftarakë Rafale nga Franca për një shumë prej 3 miliardë dollarësh. Kështu, presidenti i Serbisë e bëri të qartë se, duke zgjeruar bashkëpunimin ushtarako-teknik me Francën, Beogradi po mbështet në mbështetjen e tij në neutralizimin e sfidave me të cilat përballet Serbia.

Është e vështirë të thuhet se deri në çfarë mase Franca është e gatshme ta mbrojë Serbinë nga kërcënimet me të cilat përballet. Në këtë drejtim, është domethënëse që presidenti Macron ende nuk e ka shprehur qëndrimin e tij për çështjen e pranimit të Kosovës në Këshillin e Evropës.

Në një konferencë të përbashkët për shtyp me Vuçiqin në Paris, Emmanuel Macron i bëri thirrje Serbisë për “koordinim më të ngushtë të vendimeve” në fushën e politikës së jashtme të BE-së, por nuk tha asgjë për shtimin e Beogradit në sanksionet kundër Rusisë.

Sipas mediave franceze, gjatë negociatave franko-serbe në nivelin më të lartë, Macron u përpoq ta detyronte Vuçiqin t’i bashkohej sanksioneve kundër Rusisë. Pas kthimit në shtëpi, presidenti i Serbisë i ka mohuar këto informacione, duke theksuar se qëndrimi i Serbisë në lidhje me sanksionet nuk ka ndryshuar.

Është gjithashtu e rëndësishme të theksohet se në sfondin e presionit masiv të BE-së, të cilit i ekspozohet Beogradi, zërat e nacionalistëve radikalë serbë filluan të tingëllojnë gjithnjë e më këmbëngulës me thirrjet për t’u bashkuar me aleancën ruso-bjelloruse.

Vladimir Lazarevic, një gjeneral serb në pension i cili komandonte Korpusin e Prishtinës gjatë operacionit të NATO-s në Kosovë, thotë se për shkak të “politikës rreptësishtë armiqësore të Perëndimit”, Serbia është në një situatë të vështirë.

Sipas tij, “e vetmja rrugëdalje nga kjo situatë është anëtarësimi në aleancën e Rusisë dhe Bjellorusisë”.