Përveçse dramatike, si shumica e fjalimeve të mëparshme për publikun serb, dalja e fundit mediatike e presidentit serb Aleksandar Vuçiq mbrëmjen e së hënës solli edhe diçka të re.

Bashkëbiseduesit e Zërit të Amerikës vlerësojnë se Vuçiq, siç duket e pranoi planin franko-gjerman për Kosovën nën presionin e Pesëshes Perëndimore dhe tani po kërkon një mënyrë për të ndarë përgjegjësinë dhe për ta paraqitur atë para publikut.

Vetë Vuçiq ka paralajmëruar pjesëmarrje më të madhe të parlamentit dhe qeverisë në ngjarjet rreth Kosovës, ka paralajmëruar takime me përfaqësues të opozitës për zhvillimin e situatës në marrëdhëniet me Kosovën dhe Perëndimin dhe në disa raste gjatë fjalimit të tij ka përmendur edhe deklaratat e vetë qytetarëve.

Ndarja e përgjegjësisë është diçka që ai do të përdorë kur të futet në qoshe, thotë Srđan Cvijić nga Qendra e Beogradit për Politikat e Sigurisë.

“Mendoj se pas 10 vitesh sundim personal, të zgjohesh papritur dhe të kërkosh një bashkëpërgjegjësi të popullit dhe partive të tjera politike është mjaft hipokrite”, thotë Cvijiq dhe vlerëson se adresa para së gjithash ka pasur për qëllim opinionin e brendshëm, por edhe për ato të jashtme:

“Mendoj se bëhet fjalë për kthimin e Vuçiqit në një cep për shkak të premtimeve afatgjata që ai i bëri komunitetit ndërkombëtar. Dhe se nga këndvështrimi i tij ai u detyrua ta pranonte atë marrëveshje, por të llogariste ende në faktin se pala tjetër nuk do ta pranonte. Gjithashtu mendoj se është një kumar i madh që është aktualisht në lojë dhe do të shohim se çfarë do të ndodhë në anën tjetër”.

Gjatë fjalimit të tij, Vuçiq tha se i është bërë e qartë se çfarë pasojash të rënda e presin Serbinë në rast se ajo refuzon planin, ndalimin e integrimit evropian, sanksionet arbitrare në formën e ndalimit dhe tërheqjes së investimeve, madje edhe anulimin e regjimit të udhëtimit pa viza.

Sipas Dejan Bursaqit nga Instituti për Studime Politike, këto janë momentet më të vështira që nga ardhja e Aleksandër Vuçiqit në pushtet dhe tani ai po kërkon një mënyrë për t’i paraqitur publikut se e ka pranuar planin franko-gjerman:

“Është një pozicion shumë i vështirë politik për dikë që ka ndërtuar një histori gjatë dhjetë viteve të fundit – le të kujtojmë fitoren 5:0, sukseset në negociata, Serbia mbron me vendosmëri pozicionin e saj – të dalë papritur në publik për të cilin keni po i thashë të gjitha këto,  kështu që ne duhej të pranonim diçka që është praktikisht sovraniteti i Kosovës”, thotë Bursaq dhe shton:

“Definitivisht tani, Aleksandar Vuçiq po shikon se si ta paketojë atë tek kombi, pra tek publiku, tek votuesit. Dhe si mund të ndahet përgjegjësia – tani kuvendi është përfshirë papritmas si aktor, dhe është mirë që ka opozitë, qeveri e të ngjashme. Unë besoj se skenari më i mirë për Vuçiqin do të ishte që të gjithë të marrin pjesë, të jetë një debat parlamentar dhe që dokumenti të nënshkruhet nga dikush nga i cili mund të distancohet në të ardhmen. Qoftë kryeministri, qoftë ministër i Jashtëm e të tjera si këto”, thotë Bursać në një intervistë për Zërin e Amerikës.

Edhe pse sot ambasadorët e Gjermanisë dhe Francës, Anne Konrad dhe Pierre Koshar, mohojnë se gjatë bisedimeve të fundit me Presidentin e Serbisë ka pasur presione dhe kërcënime për sanksione ndaj Serbisë, por vetëm duke theksuar pasojat nëse humbet mundësia për normalizimin e marrëdhënieve. Dejan Bursaq nuk habitet që Vuçiq në fjalimin e tij luajti për hartën ekonomike dhe përhapi frikën për një jetë më të keqe:

“Vuçiq është absolutisht i sigurt se kjo është ajo që e mban atë në pushtet në afat të gjatë dhe Vuçiq nuk duhet ta rrezikojë këtë. Dhe besoj se çdo shpallje e përfundimit të ndihmës së huaj, regjimit pa viza – çdo njoftim i tillë kërcënon atë narrativë të prosperitetit. Nga ana tjetër, ai është i vetëdijshëm se Kosova është një shkas shumë i fortë emocional për reagime në votim. Mund të mos jetë diçka që do ta largojë nga pushteti, ai shikon votuesit e tij dhe shikon nga ata për të treguar se edhe kjo do të jetë e mirë dhe se kjo do të jetë e mirë për mirëqenien, zhvillimin ekonomik, infrastrukturën etj. Me një farë ruajtjeje maksimale të interesave të serbëve në Kosovë, gjë që besoj se po tentohet përmes asaj historie për Asociacionin”.

Srđan Cvijić thekson se pozita e kryeministrit të Kosovës Albin Kurti është shumë e fortë në mesin e votuesve pikërisht për shkak të vendosmërisë së treguar në negociata dhe refuzimit të tij për të pranuar formimin e Asociacionint:

“Unë mendoj se pjesë e kalkulimit nga ana e Vuçiqit është se ata nuk do ta pranojnë, se ai do të pozicionohet si palë e gatshme për kompromis, palë e arsyeshme dhe në negociata do të blejë kështu kohë shtesë”.

Nga këndvështrimi i Vuçiqit, Asociacioni është diçka shumë e rëndësishme për të, në radhë të parë për arsye politike:

“Në bazë të këtij rrëfimi që pamë dje, më duket se do të jetë një lloj shkëmbimi që do t’i ofrohet publikut për ta tretur më lehtë, për të racionalizuar më lehtë marrëveshjen gjermano-franceze. Po, Serbia nënshkroi, por këtu në këmbim do të marrim Asociacionin, ne siguruam të ardhmen e serbëve në Kosovë, nuk do të ketë më ‘Furtunë’, dëbime, dhunë, Zoti na ruajt”.

Siç thotë Bursać në fund, matematika e Perëndimit është shumë e qartë dhe nëse në njërën anë keni një lojtar praktikisht të palëkundur si Kurti dhe në anën tjetër Vuçiç që do të dorëzohet nën presion – është e qartë se çfarë i lëviz përfaqësuesit e bashkësisë ndërkombëtare.