Fëmija i talentuar

Nga Erza Geci

Kur flitet për fëmijët e talentuar duhet edhe të cekim e të kemi parasysh faktin se ata nuk janë më të mirë se fëmijët e tjerë. Ata thjeshtë janë më të ndryshëm me disa nevoja të ndryshme të cilat i bëjnë që të dallojnë në ata aspekt.

Nivelet krijuese ndahen në: dhunti, talente, gjenitë.

-Dhuntia është niveli i parë i aftësive që shumë fëmijë të talentuar e kanë. Dhunti është kombinim cilësishë unike i aftësive qe i japin një personi mundësi për t’u përfshirë në një apo më shumë aktivitete. Dhuntia mund të jetë e përgjithshme dhe e veçantë.

-Talenti është aftesi që i jep një personit mundësi për të kryer me sukses, në mënyrë të pavarur dhe origjinale.

-Gjeniu është niveli më i lartë i aftësive, kur një person krijon një mundësi që një person të arrijë rezultate të tilla që hapin një epokë të re në jetën e shoqërisë në zhvillimin e kulturës dhe shkencës.

Nevojat sociale dhe emocionale të fëmijëve të talentuar

Dr. Robert A. Schultz (2006) për Institutin Davidson  thekson se ka shumë sjellje dhe tipare te ndryshe që të talentuarit i përfshihen në një komponent emocionale dhe sociale. Për të qenë i talentuar  mund te themi qe është pjesë e identitetit të idividit dhe nuk vlen vetëm për nje  mjedisin akademik.

Fëmijët e talentuar përjetojnë emocione  në zhvillimin social e ndryshon ndjeshëmrin e tyre nga fëmijët neurotipike.Fëmija i talentuar e përfshijmë shikimin e nevojave të tij emocionale dhe për ndihmen e tyre që të ndërtojnë aftësi sociale jashtë mjedisit të shkollës dhe ofrimit të mundësive që të rrisin aftësit intelektuale. Çdo fëmijë i talentuar është ndryshe nga të tjerët dhe dy nga termat kryesor të cilat lidhen me se shumti me  zhvillimin emocional të tyre janë intensiteti dhe asinkronia.

-Intensiteti është një pasion që nxitë për të mundësuar disa njerëzeve që të arrijnë gjëra të mahniteshme për qdo fushë .

-Asinkronia gjithashtu është e lidhur ngusht edhe me zhvillimin emocional të fëmijës të talentuar. Zhvillimi asinkron tek fëmijët e talentuar thotë që rritja e tyre për nga ana akademike, emocionale, fizike apo shoqërore nuk është e njëtrajtshme .

Tiparet negative të fëmijëve me talent

Tek fëmijët e talentuar anët negative janë tiparet e mëposhtme të personalitetit:

  • dëshira për të nderprer dhe korrigjuar bashkëbiseduesin
  • dëshira për të pasur gjithmonë të drejt
  • dëshira për të komanduar bashkëmoshatarët

Të gjitha këto tipare janë të bukura në lidhje me fëmijët e talentuar por jo në lidhje me bashkmoshatarët, femijët me talent mund t’i largojnë ata nga vetja, ka raste kur një fëmijë i talentuar në një shkollë të zakonshme e bezdis një mësues.

Literatura

Abazi. Morina. L, (2017) Democracy for Development. Çfarë po bën Kosova për personat me dhunti?. Publikuar me:21.03.2017., marrur me: 01.02.2022., nga: https://d4d-ks.org/editorial/cfare-po-ben-kosova-per-personat-dhunti/

Aforizma për talentet. Ese “të talentuar dhe të talentuar” Deklarata rreth gjeniut të talentit të talentuar. © ege-land.ru. Publikuar me: 2021, marur me: 24.01.2022., nga: https://ege-land.ru/sq/comedians-and-shoëmen/aforizmy-pro-talanty-esse-odarennye-i-talantlivye-vyskazyvaniya-ob.html?fbclid=IëAR2LëhIFfm9euË3bYyxJqmvaH79uQ-iqëRQZolTDUIPeVrILOsicnJPk_dY 

Bainbridge C., (2019). Drafare. Fëmijët e talentuar. Sfidat. Kur shkollat nuk i plotësojnë nevojat e fëmijës suaj të talentuar. Publikuar me: 05.2019., marrur me: 31.01.2022., nga: https://sq.drafare.com/kur-shkollat-%E2%80%8B%E2%80%8Bnuk-i-plotesojne-nevojat-e-femijes-suaj-te-talentuar/

Instituti Davidson (2020) Gifted and tëice-exceptional. Supporting Emotional Ëellness at Home for Gifted and 2e Students. Pulikuar me: 16.10.2020., marrur me: 12.01.2022 nga: https://www.davidsongifted.org/gifted-blog/supporting-emotional-ëellness-at-home-for-gifted-and-2e-students/

Icye.ru. Llojet. Puna e lëndës: Shkathtësi, talent, gjeni. Çfarë është talenti dhe gjenialiteti në psikologji? Raporti i aftësive të krijimit të talentit, talentit dhe gjeniut. Publikuar me: 28.09.2021., marrur me: 27.01.2022., nga: https://icye.ru/sq/kursovaya-rabota-odarennost-talant-genialnost-chto-takoe/?fbclid=IëAR3yIndracxb094-yA1zë2ClË2LËBktM8CV6h5kiBltQ0vve00a7GKJNjHI

 Neihart M. (2015) The social and emotional needs of gifted children: Ëhat do ëe knoë? Marrur me 10.01.2022., nga: https://www.nagc.org/sites/default/files/ËebinarPoëerPoints/The%20Social%20and%20Emotional%20Development%20of%20Gifted%20Children%20ëith%20Assessing%20Services.pdf

Nicpon M.F. (2014) Instituti Davidson. Social and Emotional Resources. Anxiety, Sensitivities and Social Struggles among Profoundly Gifted Kids. Publikuar me: 16.04.2014., marrur me 09.01.2022., nga: https://www.davidsongifted.org/gifted-blog/anxiety-sensitivities-and-social-struggles-among-profoundly-gifted-kids/

Phelan D. (2018). Social and emotional learning needs of gifted student. Publikuar me: 01.2018.,marrur me 28.12.2021., nga https://scholarworks.waldenu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=6092&context=dissertations&fbclid=IëAR0JNQ-TZkUMpa8e-ËUKio4QREu4-kBG0SfcD3vQ-7JLzpD0B41QuKXTpLQ

Schultz A.R. (2006) Instituti Davidson. Social and Emotional Resources. The Social-Emotional Needs of the Highly/Profoundly Gifted Individual. Publikuar me: 22.09.2006. , marrur me : 06.01.2022 nga: https://www.davidsongifted.org/gifted-blog/the-social-emotional-needs-of-the-highly-profoundly-gifted-individual/

Go to TOP